خطای صفحه آبی در ویندوز که به آن صفحه آبی مرگ (BSOD) نیز گفته میشود، یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از کاربران با آن مواجه می‌شوند. این خطا معمولاً به دلایلی مانند خرابی سختافزاری، درایورهای ناسازگار یا مشکلات نرمافزاری رخ می‌دهد. در این مطلب، به 10 مورد از مهم‌ترین دلایل و روش‌های رفع خطای صفحه آبی در ویندوز می‌پردازیم تا بتوانید سیستم خود را به حالت پایدار بازگردانید.
مرحله ۱: شناخت خطای صفحه آبی در ویندوز
صفحه آبی مرگ معمولاً با یک کد خطا (مانند 0x0000007E) و گاهی نام یک فایل (مانند ntfs.sys) ظاهر میشود. این خطاها می‌توانند ناشی از موارد زیر باشند:
- درایورهای معیوب: درایورهای قدیمی یا ناسازگار.
- مشکلات سختافزاری: خرابی رم، هارد دیسک یا کارت گرافیک.
- نرم‌افزارهای ناسازگار: برنامه‌هایی که با سیستم تداخل دارند.
- گرمای بیش از حد: دمای بالای قطعات.
- بدافزارها: ویروس‌ها یا نرم‌افزارهای مخرب.
تصویر ۱: نمونه صفحه آبی
مرحله ۲: ثبت اطلاعات خطا
اولین قدم، یادداشت کد خطا و نام فایل مرتبط است. اگر سیستم به‌سرعت ری‌استارت میشود و نمی‌توانید اطلاعات را بخوانید:
- روی This PC راست‌کلیک کنید و Properties را انتخاب کنید.
- به Advanced system settings بروید.
- در بخش Startup and Recovery، تیک گزینه Automatically restart را بردارید.
- سیستم را ری‌استارت کنید تا در صورت بروز خطا، کد را ببینید.
تصویر ۲: غیرفعال کردن ری‌استارت خودکار
مرحله ۳: بوت در حالت ایمن (Safe Mode)
حالت ایمن ویندوز را با حداقل درایورها و خدمات اجرا میکند و به شما امکان عیب‌یابی می‌دهد:
- سیستم را ری‌استارت کنید.
- هنگام بوت، کلید F8 یا Shift + F8 را فشار دهید تا منوی Advanced Boot Options ظاهر شود.
- گزینه Safe Mode یا Safe Mode with Networking را انتخاب کنید.
تصویر ۳: منوی حالت ایمن
مرحله ۴: بهروزرسانی یا حذف درایورها
درایورهای مشکلدار یکی از دلایل اصلی صفحه آبی هستند. برای بررسی:
- کلیدهای Windows + X را فشار دهید و Device Manager را انتخاب کنید.
- دستگاه‌های مشکوک (مانند کارت گرافیک یا شبکه) را پیدا کنید.
- روی دستگاه راست‌کلیک کرده و Update driver را انتخاب کنید.
- اگر بهروزرسانی مشکل را حل نکرد، گزینه Uninstall device را انتخاب کنید و درایور جدید را از وبسایت سازنده دانلود کنید.
تصویر ۴: بهروزرسانی درایور
نکته
یادت باشه! نادیده گرفتن همین یه مورد ساده ممکنه دوباره باعث خطای صفحه آبی در ویندوز بشه و کلی وقتتو هدر بده!
مرحله ۵: بررسی سلامت سختافزار
الف) بررسی رم
برای بررسی رم از ابزار داخلی ویندوز استفاده کنید:
- در منوی استارت، عبارت Windows Memory Diagnostic را جستجو کنید.
- گزینه Restart now and check for problems را انتخاب کنید.
- سیستم ری‌استارت میشود و رم را بررسی میکند.
تصویر ۵: ابزار بررسی رم
الف) بررسی هارد دیسک
برای بررسی سلامت هارد دیسک:
- Command Prompt را با دسترسی ادمین باز کنید.
- دستور زیر را اجرا کنید: textCollapseWrapCopy
chkdsk /f /r - در صورت نیاز، سیستم را ری‌استارت کنید تا دیسک بررسی شود.
ب) اجرای Check Disk
مرحله ۶: اسکن بدافزار
بدافزارها می‌توانند باعث خطای صفحه آبی در ویندوز شوند. برای اسکن:
- یک آنتی‌ویروس معتبر مانند Windows Defender یا Malwarebytes نصب کنید.
- در حالت ایمن، یک اسکن کامل انجام دهید.
- فایلهای مخرب را حذف یا قرنطینه کنید.
تصویر ۶: اسکن با Windows Defender
مرحله ۷: بهروزرسانی ویندوز
به‌روزرسانی‌های ویندوز می‌توانند مشکلات درایورها یا نرم‌افزارها را در برابر خطای صفحه آبی در ویندوز برطرف کنند:
- به Settings > Update & Security > Windows Update بروید.
- روی Check for updates کلیک کنید.
- تمام به‌روزرسانی‌های موجود را نصب کنید.
تصویر ۷: بهروزرسانی ویندوز
مرحله ۸: استفاده از System Restore
اگر مشکل پس از نصب نرم‌افزار یا بهروزرسانی جدید شروع شده است:
- در منوی استارت، Create a restore point را جستجو کنید.
- روی System Restore کلیک کنید.
- یک نقطه بازگردانی قبل از وقوع مشکل انتخاب کنید و مراحل را دنبال کنید.
تصویر ۸: System Restore
مرحله ۹: بررسی دمای سختافزار
گرمای بیش از حد میتواند باعث خطای صفحه آبی در ویندوز شود:
- نرم‌افزارهایی مانند HWMonitor یا CoreTemp را نصب کنید.
- دمای CPU و GPU را بررسی کنید. دمای بالای ۸۰ درجه سانتی‌گراد نیاز به بررسی سیستم خنک‌کننده دارد.
- گرد و غبار داخل کیس را تمیز کنید یا فن‌ها را بررسی کنید.
تصویر ۹: بررسی دما با HWMonitor
مرحله ۱۰: بازنشانی یا نصب مجدد ویندوز
اگر هیچ‌کدام از مراحل مشکل را حل نکرد:
- به Settings > Update & Security > Recovery بروید.
- گزینه Reset this PC را انتخاب کنید.
- میتوانید گزینه Keep my files را برای حفظ فایل‌ها انتخاب کنید یا نصب کامل انجام دهید.
تصویر ۱۰: بازنشانی ویندوز11
نکات مهم
- پشتیبان‌گیری: همیشه از اطلاعات مهم خود نسخه پشتیبان تهیه کنید.
- جستجوی کد خطا: کد خطا را در اینترنت جستجو کنید تا اطلاعات دقیق‌تری پیدا کنید.
- مشورت با متخصص: اگر مشکل سختافزاری پیچیده است، با یک تکنسین حرفه‌ای مشورت کنید.
مقالات مرتبط
نتیجه‌گیری
با دنبال کردن این مراحل، میتوانید خطای صفحه آبی در ویندوز را شناسایی و برطرف کنید. از یادداشت کد خطا تا بررسی سختافزار و نرم‌افزار، هر مرحله به شما کمک میکند تا به ریشه مشکل برسید. اگر مشکل همچنان ادامه داشت، ممکن است نیاز به بررسی تخصصی‌تر یا تعویض قطعات باشد.
سوالات متداول
بله، منبع تغذیه معیوب یا ناپایدار میتواند باعث خطای BSOD شود. اگر PSU ولتاژ یا توان کافی به قطعات ارائه ندهد، ممکن است باعث ناپایداری سیستم و خطاهای سختافزاری شود. برای بررسی، میتوان از یک منبع تغذیه دیگر استفاده کرد یا با یک مولتیمتر سلامت PSU را آزمایش کرد. همچنین، مطمئن شوید که توان PSU را با نیازهای سیستم شما (مانند کارت گرافیک پرمصرف) مطابقت دارد.
برای شناسایی تداخل نرمافزاری، میتوان ابزار «Event Viewer» ویندوز را بررسی کرد. در Event Viewer (با جستجوی آن در منوی استارت)، به بخش Windows Logs > System مراجعه و خطاهای مرتبط با زمان BSOD را پیدا کنید. همچنین، میتوانید مجدداً نصبشدهترین برنامهها را یا با استفاده از ابزار «msconfig» برای غیرفعال کردن برنامههای راهاندازی استفاده کنید و ببینید آیا مشکل میشود.
بله، در برخی موارد، نسخه قدیمی BIOS/UEFI ممکن است با سختافزار جدید یا ویندوز ناسازگار باشد و باعث BSOD شود. برای بهروزرسانی، به وبسایت سازنده مادربورد خود مراجعه کنید، آخرین نسخه BIOS را دانلود کنید و طبق دستورالعملهای دقیق سازنده آن را نصب کنید. توجه داشته باشید که این روند خطرناک است و باید با احتیاط انجام شود، زیرا خطا در بهروزرسانی میتواند مادربورد را غیرقابل استفاده کند.
BlueScreenView یک ابزار رایگان از NirSoft است که فایلهای مینیدامپ (minidump) ایجاد شده توسط BSOD را تحلیل میکند. پس از دانلود و نصب، این ابزار کد خطا، فایل های درایور مرتبط و اطلاعات دقیق را می دهد. کافی است فایلهای مینیدامپ (معمولاً در مسیر C:\Windows\Minidump) را در ابزار بارگذاری کنید تا جزئیات خطا را ببینید. این ابزار به شما کمک میکند تا درایور یا سختافزار مشکلدار را دقیقتر شناسایی کنید.
سخن پایانی
خطای صفحه آبی مرگ (BSOD) میتواند چالش‌برانگیز باشد، اما با رویکردی منظم و استفاده از ابزارهای مناسب، معمولاً قابل شناسایی و رفع است. از ثبت دقیق کدها و بررسی درایورها گرفته تا اطمینان از سلامت سختافزار و بهروزرسانی سیستم، هر قدم شما را به حل مشکل نزدیک‌تر میکند. همیشه پیش از هر اقدامی از داده‌های مهم خود نسخه پشتیبان تهیه کنید و در صورت پیچیدگی، از متخصص کمک بگیرید. با صبر و دقت، میتوانید سیستم خود را به حالت پایدار بازگردانید.
لطفاً دیدگاه‌ها و تجربیات خود را در بخش نظرات با دیگر کاربران سیتوسیتی به اشتراک بگذارید تا فضایی سازنده و مفید برای همه فراهم شود. همچنین، پیشنهاد می‌کنیم مقالات مرتبط دیگر موجود در سایت را مرور کنید تا اطلاعات بیشتری در زمینه رفع مشکلات ویندوز و بهبود عملکرد سیستم خود کسب نمایید.